Phát hành Con đường ảo mộng

Khi chúng tôi rời đi, cánh báo chí bắt đầu đồng thanh vỗ tay, hô vang tên tôi: "Laura, Laura, Laura!" Tôi trở lại sân khấu, giơ tay ra, gửi một nụ hôn gió, rồi họ rống lên vì phấn khích. Trưởng tổ chức buổi lễ hỏi tôi: "Cô đã ở đâu trong suốt những năm qua thế?" Tại bữa ăn tối sau đó, bà ấy quay sang Watts, nắm lấy tay cô rồi nói: "Naomi này, cuộc đời có những lúc lên voi, xuống ngựa nhưng nắng trời sẽ chiếu sáng lên vai cô, một ngày nào đó thôi. Và đó là ngày này đây".

Laura Harring[11]

Mulholland Drive công chiếu lần đầu tại Liên hoan phim Cannes 2001 và giành được nhiều lời tán thưởng. Tại đây, David Lynch cùng người đồng nghiệp của mình là Joel Coen (với bộ phim The Man Who Wasn't There) cùng chia nhau giải thưởng Đạo diễn xuất sắc nhất (Prix de la mise en scène).[113] Bộ phim cũng nhận được nhiều lời đánh giá tích cực lẫn tiêu cực từ giới chuyên môn.

Doanh thu phòng vé

Hãng Universal Pictures bắt đầu công chiếu Mulholland Drive tại 66 rạp trên khắp nước Mỹ kể từ ngày 12 tháng 10 năm 2001, thu về 587.591 đô la trong tuần đầu tiên ra mắt. Bộ phim sau đó được mở rộng ra 247 rạp, thu về tổng cộng 7.220.243 đô la trên toàn nước Mỹ. Ngày 26 tháng 10 năm 2001, hãng TVA Films của Canada chính thức mua bản quyền phân phối tác phẩm tại các rạp ở nước này. Bên ngoài nước Mỹ, bộ phim mang về 12.892.096 đô la. Như vậy, tổng doanh thu của Mulholland Drive tính trên bình diện toàn cầu là 20.112.339 đô la.[5]

Đánh giá chuyên môn

Kể từ khi phát hành, Mulholland Drive đã nhận được "nhiều tính ngữ khắc nghiệt nhất lẫn những lời khen ngợi xa hoa nhất lịch sử điện ảnh đương đại".[114] Trên trang web tổng hợp đánh giá Rotten Tomatoes, bộ phim nhận được 83% phản hồi tích cực dựa trên 179 đánh giá, với điểm trung bình là 7,6/10. Các nhận xét trên trang đều đồng thuận rằng: "Mulholland Drive đẹp như mơ và bí ẩn của David Lynch là một bộ phim neo-noir có cấu trúc độc đáo cộng hưởng cùng màn trình diễn đầy mê hoặc từ Naomi Watts, nhân vật đóng vai trò một người phụ nữ ở bên rìa bóng tối Hollywood".[115] Trên Metacritic, bộ phim giành được số điểm trung bình 85 trên 100 căn cứ vào 35 đánh giá, cho thấy một sự "hoan nghênh toàn cầu" dành cho Lynch cũng như tác phẩm của ông.[116]

Roger Ebert của tờ Chicago Sun-Times, người từng có nhiều đánh giá tiêu cực về các tác phẩm của Lynch, cũng ngả mũ dành cho Mulholland Drive 4 sao trên 4 sao tối đa kèm lời nhận xét: "David Lynch đã dành cả sự nghiệp của mình để tạo ra bộ phim này và giờ đây ông ấy đã đạt tới tầm vóc đủ để tôi bỏ qua cho ông ấy về Wild at Heart lẫn Lost Highway. Ít nhất thì một trong những thử nghiệm của ông ấy đã thành công. Bộ phim là một khung cảnh trong mơ mang tính siêu thực được dựng nên trên hình hài một phim noir cổ điển của Hollywood. Bộ phim càng khó hiểu bao nhiêu, chúng ta càng mong muốn thưởng thức bấy nhiêu".[69] Ebert sau đó đã liệt Mulholland Drive vào danh sách "những phim hay nhất" của ông.[117] Viết cho tờ The New York Times, Stephen Holden nhìn nhận Mulholland Drive cùng với của đạo diễn Federico Fellini và hàng loạt tác phẩm giả tưởng của các tác gia khác giống như một sự "tự phản chiếu hoàng tráng" và nói thêm: "Nhìn sơ qua, đấy là lễ hội điện ảnh đồ sộ, vĩ đại nhất mà khá lâu nữa mới xuất hiện trở lại... nhìn rộng hơn, việc đi sâu khám phá về sức mạnh tiềm tàng của điện ảnh đã tạo ra một khoảng trống nơi bạn có thể nghe thấy tiếng gào thét của một con quỷ hung ác mà cơn đói khát của nó không bao giờ chấm dứt".[49] Edward Guthmann của tờ San Francisco Chronicle đánh giá bộ phim "gây phấn khởi... vì khung cảnh như mơ, trí tưởng tượng táo bạo và khốc liệt diễn ra xuyên suốt bộ phim". Ông xuýt xoa: "Có một phẩm chất mê hoặc đi với nhịp độ chậm chạp, cảm giác biết trước, bầu không khí lạc lõng... nó níu giữ, bỏ bùa chúng ta, khiến chúng ta thích thú bởi 146 phút điên rồ, khoái trá xen lẫn bực tức. [Điều này chứng minh] Lynch luôn trong 'trạng thái hoàn hảo nhất' và vẫn mãi là bậc thầy trong việc trêu đùa cảm xúc của người xem".[118]

Trên tạp chí Rolling Stone, Peter Travers ca ngợi: "Mulholland Drive khiến nền điện ảnh như thể đang sống lại. Niềm khoái lạc tội lỗi này là một khúc khải hoàn tươi mới cho Lynch và là một trong những bộ phim tiêu biểu cho một năm toàn những chuyện khốn nạn. Với sự khêu gợi táo bạo, dục vọng ngất ngây cùng sắc màu sáng rỡ như son bóng của một con điếm, không dễ gì tìm được thứ gì giống như bộ phim này ở bất cứ đâu".[119] J. Hoberman của The Village Voice nói: "Khoái lạc đầy nhục dục này... chắc chắn là khoái lạc mãnh liệt nhất mà Lynch mang lại kể từ Blue Velvet hay thậm chí Eraserhead. Chính những thứ khiến ông thất bại trong Lost Highway – bầu không khí bấp bênh bởi mối đe dọa chực chờ, sự lang thang vô định của các linh hồn, những điểm rơi câu chuyện đầy kích thích, những vũ trụ thay thế lòe loẹt. Tất cả những thứ ấy đều được tái hiện hết sức sinh động trong tác phẩm này".[50]

Bất chấp những phê bình mang tính khen ngợi, Mulholland Drive cũng không tránh khỏi một vài chỉ trích. Rex Reed của The New York Observer nói rằng đó là bộ phim tệ nhất mà anh ta đã xem vào năm 2001, gọi đó là "một đống rác rưởi không đâu vào đâu".[120] Peter Rainer của tạp chí New York nhận định: "Mặc dù tôi ấn tượng với bộ phim này hơn những giấc mơ quái đản khác của Lynch, [nhưng] đây vẫn là một chuyến đi khá chán nản... Lynch cần phải làm mới mình bằng dòng cảm xúc sâu lắng dành cho tất cả mọi người, cho những kẻ lạc loài và làm ơn hãy dẹp bỏ mấy kiểu người đần độn, ngốc nghếch hay xác sống trong phim một thời gian đi".[121] Desson Howe của tờ The Washington Post gọi Mulholland Drive là "một vở opera mở rộng dành cho cảm xúc, trong trường hợp bạn cần tìm một nhãn dán nghệ thuật phù hợp để gán cho tác phẩm không mạch lạc chút nào đó".[122] Todd McCarthy của tạp chí Variety dành lời khen cho bộ phim: "Lynch nâng tầm mức độ hài hước quái dị, biến cố kịch tính cùng bí ẩn chân thực bằng một loạt phông cảnh để đời, một vài trong số đó là những cảnh xuất sắc nhất của ông ấy", nhưng cũng không quên nhận xét: "Bộ phim nhảy ra khỏi phương thức tường thuật tương đối nhất quán để thả mình vào vùng đất ảo diệu mang đậm phong thái Lynch... trong 45 phút cuối cùng, Lynch dùng tâm trí quái dị của mình để vẽ ra một thực tại khác nơi sợi dây nối kết ý nghĩa với những phần trước đó của bộ phim hoàn toàn tiêu biến. Mặc dù cách tường thuật này đã từng là một điểm nhấn quen thuộc của Twin Peaks cũng như nhiều tác phẩm tương tự khác, nhưng việc chuyển hướng một cách đột ngột đến những ảo ảnh này lại phản tác dụng bởi nó đã phần nào phá vỡ đi mối liên kết giữa các phần mà Lynch dày công xây dựng tính cho đến lúc đó".[91] James Berardinelli cũng đồng tình với ý kiến này, cho rằng "Lynch đã lừa dối khán giả của mình, giật tấm thảm ra khỏi chân họ. Ông ta trộn mọi thứ lại với nhau chỉ với mục đích duy nhất là khiến khán giả bối rối. Chẳng có gì là ý nghĩa bởi vốn dĩ ngay từ đầu chẳng có gì là ý nghĩa cả. Không hề có một mục đích hay mối liên kết nào giữa các sự kiện trong phim. Họa chăng, nếu có, thì đó là việc Lynch dùng khán giả như vật thí nghiệm cho trò đùa của ông ta".[123] Còn nhà lý thuyết phim Ray Carney thì nhấn mạnh: "Bạn không cần những cú lật ngược cảm xúc cũng như những cái bẫy tường thuật nếu như bạn muốn thể hiện một điều gì đó. Bạn cũng không cần những nhân vật song trùng cùng những cái bóng tối tăm nếu nhân vật của bạn thực sự tồn tại cái gọi là linh hồn".[124]

Mulholland Drive được vinh danh là bộ phim xuất sắc nhất thập kỉ bởi Hiệp hội phê bình phim Los Angeles,[125] tạp chí Cahiers du cinéma,[126] tạp chí Slant,[127] chuyên trang IndieWire,[128] Reverse Shot,[129] tờ The Village Voice[130] và tạp chí Time Out – những người đã đặt ra một câu hỏi liên đới đầy hoa mỹ đến vụ khủng bố 11/9: "Liệu còn một bộ phim nào khác mà có thể nói là cộng hưởng – dù là vô tình – vào thời điểm khủng khiếp đánh dấu thập kỉ của chúng ta hay không?... Mulholland Drive là con quái vật nấp sau quán ăn, là giấc mơ nơi sự tự huyễn hoặc của con người hóa thành ác mộng".[131] Trong cuộc bầu chọn của "các nhà phê bình, lập trình viên, các học giả, nhà làm phim" trên tạp chí nghệ thuật Film Comment, bộ phim vinh dự được đánh giá là tác phẩm điện ảnh xuất sắc nhất thập kỉ.[132][133] Nó cũng góp mặt trong danh sách 10 phim hay nhất thập kỉ của nhiều chuyên trang khác nhau: xếp thứ ba theo đánh giá của tờ The Guardian,[134] nhà phê bình Peter Travers của Rolling Stone,[135] hãng thông tấn Canadian Press;[136] xếp thứ tư theo đánh giá của Scott Mantz (Access Hollywood)[137] và xếp thứ tám theo tiêu chí của nhà phê bình Michael Phillips.[138] Năm 2010, The Guardian mệnh danh Mulholland Drive là phim nghệ thuật hay thứ hai mọi thời đại.[139] Ngoài ra, bộ phim còn đứng ở vị trí thứ 11 trên 25 phim hay nhất lấy bối cảnh tại Los Angeles trong 25 năm qua do một nhóm các nhà văn và biên tập viên của Los Angeles Times bình chọn, với tiêu chí chính là truyền đạt một sự thật vốn có về trải nghiệm tại thành phố này.[140] Tạp chí Empire đã xếp Mulholland Drive ở vị trí 391 trong danh sách 500 phim hay nhất từ trước đến nay của họ.[141] Trong chương trình 50 Films to See Before You Die của kênh Channel 4, bộ phim xếp hạng thứ 38.[142] Năm 2011, tạp chí điện tử Slate cũng đã điền tên Mulholland Drive vào danh sách "New Classics" (những phim kinh điển thế hệ mới) với tư cách là bộ phim có ảnh hưởng sâu rộng nhất kể từ năm 2000.[143]

Trong cuộc bỏ phiếu Sight & Sound năm 2012, Viện phim Anh đã ưu ái dành cho Mulholland Drive vị trí thứ 28 trong danh sách 100 phim xuất sắc nhất mọi thời đại. Với 40 phiếu bầu từ các nhà phê bình, đây là một trong hai bộ phim duy nhất của thế kỉ 21 vinh dự có mặt trong danh sách này, cùng với kiệt tác điện ảnh châu Á Tâm trạng khi yêu của đạo diễn Vương Gia Vệ.[144][145] Năm 2018, Mulholland Drive một lần nữa được Viện phim Anh điền tên vào danh sách 30 phim LGBTQ+ hay nhất (hạng 22),[146] đồng thời xếp thứ 5 trong danh sách "Từ Toy Story đến Psycho: 100 phim hay nhất mọi thời đại" của thời báo quốc gia Anh The Daily Telegraph.[147] Còn trong cuộc thăm dò của thông tấn xã BBC năm 2015, bộ phim xếp hạng thứ 21 trên 100 phim hay nhất từ trước đến nay của Mỹ[148] và về nhất trong cuộc bầu chọn một năm sau đó dành cho những phim xuất sắc nhất thế kỉ 21.[149]

Băng đĩa tại gia

Ngày 9 tháng 4 năm 2002, Universal Studios Home Video tuyên bố tái phát hành Mulholland Drive trên nền tảng VHSDVD.[150] Tại Hoa Kỳ và Canada, phim được được phát hành mà không có chương dừng, bởi Lynch cho rằng tính năng đó có thể "làm sáng tỏ" bộ phim.[151] Bất chấp lo ngại của Lynch, các nhà phát hành phiên bản DVD đã khéo léo chèn vào một mảnh bìa trong đó cung cấp "10 manh mối để giải mã bộ phim gay cấn này của David Lynch", mặc dù có ý kiến cho rằng đấy chỉ là một thủ thuật "cá trích đỏ" không hơn không kém.[100] Nick Coccellato từ Eccentric Cinema chấm bộ phim 9 trên 10 điểm và bản phát hành DVD của nó 8 trên 10 điểm, nhấn mạnh rằng việc thiếu các tính năng đặc biệt "chỉ làm tăng thêm mức độ bí ẩn, sự phong phú vốn có của bộ phim".[152]

Vào ngày 13 tháng 9 năm 2010, Optimum Home Entertainment mang Mulholland Drive tới thị trường châu Âu dưới định dạng Blu-ray như một phần trong bộ sưu tập của StudioCanal.[153] Các tính năng mới dành riêng cho phiên bản này bao gồm: phần giới thiệu của Thierry Jousse; In the Blue Box – một bộ phim tài liệu có sự góp mặt của các đạo diễn và nhà phê bình; hai bộ phim tài liệu: On the Road to Mulholland Drive và Back to Mulholland Drive cùng một vài cuộc phỏng vấn với đoàn làm phim.[154] Đây là phim thứ hai của David Lynch có mặt trong bộ sưu tập Blu-ray này sau The Elephant Man.[155]

Ngày 15 tháng 7 năm 2015, công ty The Criterion Collection tuyên bố phát hành lại Mulholland Drive dưới độ phân giải 4K trên DVD và Blu-ray vào ngày 27 tháng 10 năm 2015. Đây cũng là bộ phim thứ hai của Lynch mà công ty này phát hành (sau Eraserhead ra mắt vào tháng 9 năm 2014).[156] Cả hai định dạng đều bao gồm các cuộc phỏng vấn gần đây với đoàn làm phim cũng như giới thiệu về phiên bản năm 2005 của quyển Lynch on Lynch do Chris Rodley chấp bút. Bản ra mắt này cũng đi kèm với trailer gốc và các phần bổ sung khác.[157][158]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Con đường ảo mộng http://www.dvd.net.au/review.cgi?review_id=1526 http://www.accesshollywood.com/moviemantz-best-mov... http://www.afi.com/tvevents/afiawards01/mpawards.a... http://www.awardspeculation.com/mulhollanddrive.ht... http://www.bbc.com/culture/story/20150720-the-100-... http://www.blu-ray.com/news/?id=17183 http://www.blu-raydefinition.com/reviews/mulhollan... http://www.boxofficemojo.com/movies/?id=mulholland... http://www.channel4.com/film/reviews/feature.jsp?i... http://www.csmonitor.com/2001/1012/p15s1-almo.html